کراتین چیست؟

بدن انسان و سایر موجودات زنده از قسمت های مختلفی ساخته شده است. هر یک از بخش های بدن در نوع خود مانند ساختمانی عظیم و چندین طبقه است که برای استوار ماندن آن، مصالح مورد نیازی لازم است. مقایسه بخش های مختلف بدن با ساختمان شاید در نگاه اول تعجب شما را بر انگیخته باشد. اما واقعیت امر آن است به همان اندازه که یک برج عظیم به مصالح بسیار مختلف و متفاوتی نیاز دارد که سرپا بماند، بدن نیز بسیار بیشتر از آن مواد سازنده دارد. در هر بخش از بدن بر اساس وظیفه و کارکرد همان قسمت، مواد تشکیل دهنده مختلفی دیده می شوند. کراتین یکی از مواد و در اصطلاح مصالحی است که زیربنای بافت های مختلفی از بدن را تشکیل می دهد.

کراتین را می توان به وفور در بافت پوست و مو و ناخن مشاهده است. اگر کنجکاو هستید که بدانید کراتین چیست، باید شما را به دنیای شگفت انگیز پروتئین ها راهنمایی کنیم. پروتئین یک ماکروملکول است که خود از واحد های کوچکتری به نام آمینواسید تشکیل می شود. کراتین نوع خاصی از پروتئین است که به آنها پروتئین های ساختاری گفته می شود. پروتئین های ساختاری در تشکیل و استحکام بافت هایی از بدن که نقش ساختاری دارند، دیده می شود. از جمله این بافت ها می توان به پوست و مو اشاره کرد. این پروتئین ساختاری علاوه بر پوست و مو انسان در بافت های مشابهی این چنینی در سایر جانداران نیز به چشم می آید. پوست، فلس، پشم، مو و پر سایر جانوران نیز سرشار از پروتئین ساختاری و مهم کراتین است.

کراتین و نقش تاثیرگذار آن بر پوست و مو تنها بخش کوچکی از وظایف این پروتئین مهم در بدن است. سلول های ماهیچه ای و بافت های هم بند نیز بخاطر وجود کراتین وظایف خود را به انجام می رسانند. اما بحث ما در این جا کراتین موجود در پوست و مو است. کراتین در لایه خارجی پوست قرار دارد و نقش حفاظت کننده را برای این بافت مهم بدن ایفا می کند. مو یکی از بافت هایی است که کراتین در آن نقش اساسی را ایفا می کند. میزان و حجم کراتین موجود در موی هر فرد، نوع بافت موی وی را تعیین می کند. در افرادی که دارای موی صاف و لختی هستند حجم کراتین موجود در ساقه موی آنها بیشتر از افراد دارای موی فر و مجعد دارند. ساختار موی وز در افراد نشان دهنده خلل و فرج هایی در موی آنهاست که به میزان کافی کراتین در آن موجود نیست. کراتینه کردن مو به پر کردن این منافذ در صاف به نظر رسیدن موها کمک فراوانی می کند.

عواملی که ساختار کراتین را تخریب می کنند

کراتین یک پروتئین ساختاری نسبتا مقاومی است که از کنار هم قرار گرفتن تعداد مشخصی آمینواسید تشکیل شده است. پیوندها یا در اصطلاح پل هایی که این اسیدهای آمینه را به هم متصل می کنند و ملکول کراتین را می سازند، پیوندهای پپتیدی هستند. پیوندهای پپتیدی مانند پل های با استحکامی هستند که تمام توان خود را برای حفظ ساختار این پروتئین مهم به کار می گیرند. اما گاهی این مقاومت کفایت نکرده و پیوندهای پپتیدی در اثر برخی عوامل آسیب زننده تخریب می شوند. نتیجه از بین رفتن این پل ها و پیوند ها از هم گسیختن ملکول کراتین است که از این پس توانایی انجام وظایف خود را ندارد. بطور مثال زمانی که کراتین مو دچار آسیب می شود ما شاهد تغییر در شکل تارهای مو شده و مشکلاتی مانند موخوره و وز شدن موها را تجربه می کنیم.

عوامل مختلف داخلی و محیطی می توانند بر از بین رفتن پیوندهای پپتیدی و در نتیجه آن تخریب ملکول کراتین اثرگذار باشند. در درون بدن کمبود برخی مواد مغذی نظیر ویتامین ها و مواد معدنی خاصی که برای سلامت پروتئین های بدن مخصوصا مو، مورد نیاز هستند می توانند موجب آسیب دیدن ساختار کراتین گردند. بیش از اینها عوامل محیطی و خارجی هستند که بر سلامت کراتین موجود در پوست و مو موثرند. از جمله مواردی که می توانند به پروتئین کراتین موجود در تار مو آسیب بزنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دمای بالای سشوار و اتو مو
• تغییر رنگ مداوم مو ها با استفاده از بی رنگ کننده ها و رنگ های شیمیایی
• شامپو های حاوی ترکیبات سولفات دار قوی
• اشعه مستقیم خورشید
• جمع کردن موها با کش موها و وسایل غیر استاندارد
• استفاده از تافت، ژل و واکس موهای غیر استاندارد
• دوش آب داغ
• شستن موها به روش چنگ انداختن
• خواب ناکافی

تمام این موارد در کنار موارد دیگر محیطی و داخلی بدن می توانند ساختار سالم مو را دچار آسیب و شکنندگی کنند. اگرچه کیفیت موی افراد ارتباط نزدیکی با ژنتیک وی دارد اما رعایت اصولی که در بالا به آنها اشاره شد تا حد زیادی می تواند در حفظ سلامت مو به کمک حفظ ساختار کراتین آن موثر باشد.

دوره های مرتبط